esparnier (s.xii1)

Browse the Dictionary

    Loading...

Search Results

Your search results will appear here.

esparnier (s.xii1)

  FEW:  *sparôn 17,165b Gdf: GdfC:  espargnier 9,537a TL: espargnier 3,1152 DEAF:  espargnier  DMF:  épargner  TLF:  épargner  OED: MED: DMLBS:
epparner,  epperner;  espairnier;  espargner,  espargnier,  esparigner;  esparneer,  esparner,  esparnere,  esparnir;  espernier,  espernir,  asparnier  91 (F) enparner, 
pret.3 eçparnia  2775 experner  

v.a.

1to spare, show mercy to
( MS: s.xii2/4 )  Puis le dist Carles qu'il n'en esparignat nul  2091
( 1155; MS: s.xiii4/4 )  Ja mar les Greus esparnirez; Sure lur corez en dormant Sis ociez demeintenant  454
( s.xivin; MS: s.xivm )  occist cez fitz demeigne e les autres espernist  54
theol. to show divine mercy to, forgive the sins of
( MS: c.1300 ) Sire Jhesu, merciable, Esparnez moi de vostre amur  70v
to exempt from
( 1336 )  soit maundement uncore renovelé et mandé [...] pur enquere de totes maneres de douns et grauntz faitz par le roi [...] et, quantque serra trové a damage a (l. e a) prejudice de lui doné ou graunté, soit seisi sanz nul homme experner  168
2to use sparingly, economise on
( c.1170; MS: s.xiiiex )  Fel i seit e coard ki espairne sun brant!  4352
( MS: s.xiii1 )  A povre home avroit mestier Pur sa lumire a esparnier [...]  184.882
( 1323-25 )  soit maundé as divers viscountes pur faire purveance de pennes [...] pur penner quarreux et setes pur esparnier parchemin qe autrement covendroit estre despendu en cel oeps  66
3finan.to save
( 1323-25 )  j’ai esparny au roi .MM. [...] livres plus que nul autre  158
4to save up, store away
( 1121-35; MS: s.xii3/3 )  si il (=corn) est sain dedenz, Dunc (the ant) l’esparnie al tens Ki en yver vendrat, Lores le mangerat  1050
5to desist from
( 1390-1412; MS: s.xv1 )  que [...] vous parfournez les entente et voluntee du dit J. sanz ce lessoir ou esparnir [...]  298.18
esparnier a, de (+inf.)
1to exempt from
( s.xiiiex; MS: s.xiv1/3 )  contours sont esperniez d’estre serementez  159
( 1354; MS: c.1360 )  il n’esparnyoit riens ses tendres pieez a marchier sur les pieres  142
esparnier de
1 to spare, save from
( 1194-99; MS: s.xiii2 ) Dampnedeus par sa franchise Ot espernié [...] Le roi e la gent cristiene Del pueple e de la gent paiene  11622

v.n.

esparnier a
1to spare
( s.xii1; MS: 1155-60 )  Esparnie a mei (Latin: Parce mihi)  68.XXXVIII.15
( c.1136-65; MS: c.1200 )  N’espairt [sic] al riche pur loier Ne al puissant pur lousenger  6487
( 1260-70; MS: s.xiv1 )  a sun cors ne vout esparnier  4918
to show mercy to
( 1280-1307; MS: s.xiv1/4 )  a prestre ne clergaille Nent plus esparnaynt ke four ne torrayle  ii 249
( s.xivin; MS: s.xivm )  Dieu ne esparnia poynt a ses aungels quant pecherent  85
esparnier a, de (+ inf.)
1to refrain from, avoid
( 1355 )  lesquelles enquestes ascun foitz esparnient a dire la verité entre parties par reson du procurement  ii 266
( a.1399; MS: a.1399 )  [...] tiels queux ne vollount esparner de dire la verité  91.6
esparnier que
1to exempt oneself from
( 1280-1307; MS: s.xiv1/4 )  Ray ne dait esparnier K’il ne juge owelement  ii 258
( s.xivin; MS: s.xiv1 )  Le quel vos serchauntz (var. (B: c.1330) genz) comunement Facent bien ou malement, Jeo vous pry ne enparner (var. (B: c.1330) prie esparniez) Ke largement ne seyent blamez  149

v.refl.

s’esparnier de
1to spare oneself, refrain from
( 1354; MS: c.1360 )  qe les mayns [...] ne se esparnyont pas l’une l’autre de bien tordre l’un l’autre en remenbrant la dure passion  102
entreesparnier  esparnance  esparne  esparneisun  esparniable  esparniablement  esparniableté  esparniement  esparnissement 
This is an AND2 Phase 1 (A-E) entry © 2000-2006 The Anglo-Norman Dictionary. On-line entry partially revised after the print version of AND2 went to press (2007-03-22) The printed edition of AND2 A-E is published by Taylor & Francis for the MHRA, sole owners of the print-media publication rights. All other rights reserved. Digitisation funded by the Arts and Humanities Research Council of the United Kingdom.
esparnier